जवसकुणजातको
अतीते वाराणसियं ब्रह्मदत्ते रज्जं कारेन्ते बोधिसत्तो हिमवन्तप्पदेसे रुक्खकोट्ठकसकुणो हुत्वा निब्बत्ति । अथेकस्स सीहस्स मंसं खादन्तस्स अट्ठि गले लग्गि, गलो उद्धुमाथि, गोचरंगह्णितुं न सक्कोति, खरा वेदना वत्तन्ति । अथ नं सो सकुणो, गोचरपसुतो दिस्वा साखाय निलीनो ‘किन्ते दुक्खं’ ति पुच्छि । सो तं अत्थं आचिक्खि । ‘अहं ते सम्म एतं अट्ठिं अपनेय्यं, भयेन पन ते सुखं पविसितुं न विसहामि, खादेय्यासि पि मं’ ति । ‘मा भायि सम्म , नाहं तं खादामि जीवितं मे देही’ ति । सो ‘साधु’ ति तं पस्सेन निपज्जपेत्वा ‘को जानाति किं पे’स करिस्सती’ति चिन्तेत्वा यथा मुख पिदहितुं न सक्कोति तथा तस्स अधरोट्ठे उत्तरोट्ठे च दण्डकं ठपेत्वा मुख पविसित्वा अट्ठिकोटिं तुण्डेन पहरि । अट्ठि पतित्वा गतं । सो अट्ठिं पातेत्वा सीहस्स मुखतो निक्खमन्तो दण्डकं तुण्डेन पहरित्वा पातेन्तो निक्खमित्वा साखग्गे निलीयि । सीहो नीरोगो हुत्वा एकदिवसं वनमहिसं बधित्वा खादति । सकुणो ‘वीमंसिस्सामि नं’ ति तस्स उपरिभागे साखाय निलीयित्वा तेन सद्धिं सल्लपन्तो पठमं गाथमाह—
अकरम्हसे ते किच्चं यं बलं अहुवम्हसे ।
मिगराज नमो त्यत्थु अपि किञ्चि लभामसे ॥
तं सुत्वा सीहो दुतियं गाथमाह—
मम लोहितभक्खस्स निच्चं लुद्दानि कुब्बतो ।
दन्तान्तरगतो सन्तो तं बहुं यं हि जीवसीति ॥
तं सुत्वा सकुणो इतरा द्वे गाथा अभासि—
अकतञ्जुं अकत्तारं कतस्स अप्पतिकारकं ।
यस्मिं कतञ्जुता न’ त्थि निरत्था तस्स सेवना ॥
यस्स सम्मुखचिण्णेन मित्तधम्मो न लब्भति ।
अनुसुय्यं अनक्कोसं सणिकं तम्हा अपक्कमे’ ति ॥
एवं वत्वा सो सकुणो पक्कामि ।
जवसकुण जातकम् का हिन्दी अनुवाद


‘शक्ति के अनुकूल मैंने आपका कार्य किया है । हे मृगराज ! आपको नमस्कार है । क्या मैं (भी) कुछ प्राप्त करूँ ?’
उसको सुनकर सिंह ने द्वितीय गाथा कही—
‘रक्तपान करने वाले , नित्य भयंकर कर्म करने वाले मेरे दाँतो के भीतर जा कर जो जीवित रहे, यही बहुत है ।’
ऐसा सुनकर शकुन ने दो अन्य गाथाएँ कहीं—
‘अकृतज्ञ , अकर्ता एवं किये हुए का उपकार न मानने वाले जिस व्यक्ति में कृतज्ञता नहीं है, उसकी सेवा करना व्यर्थ है । जिसके समक्ष चिर काल तक मित्र-धर्म का निर्वाह (होने की आशा) न हो उसके समीप से अति शीघ्र असूयारहित और आक्रोश-रहित होकर हट जाना चाहिये ।
ऐसा कह कर वह पक्षी चला गया ।
dear friend you did very good job. I like it.i think you will be more creative in future.I can learn a lot of things from you.
ReplyDeleteThanks allot Vimal, if you are with me, i will must do it.
ReplyDelete